Coffee Consociationalism

In Nederland zorgt je baas voor koffie. Overal waar ik heb gewerkt, van houtgroothandels in de haven tot de universiteit, van IKEA tot een nationale krant, stond er een koffiemachine waar alle werknemers gratis koffie kregen. En als de organisatie te klein was voor een koffiemachine werd er verse koffie gezet, gratis voor iedereen. We moeten ons toch niet voorstellen dat onze baas ons laat betalen voor koffie?!

Wel, als je naar het buitenland verhuist leer je nog eens wat over Nederland. Die vanzelfsprekendheid geldt echt niet overal. Hier in Engeland op de universiteit is er geen gezamenlijke gratis koffiemachine, iedereen moet zelf voor zijn koffie zorgen; bij de koffiebar om de hoek, of het zelf zetten. Zoals veel collega's heb ik dan ook zo'n drukpotkoffiezetter gekocht, en zet op mijn kamer mijn eigen koffie. Toen ik hier net kwam vroeg ik waar de koffiemachine was, en toen bleek dat die er niet was, was alleen ik verbaasd. Het is kennelijk helemaal niet vanzelfsprekend hier dat je baas voor koffie zorgt. En als je erover nadenkt, waarom zou zij? Je baas betaalt ook je lunch niet, of je frisdrank, of je mars-reep. Ja, van koffie wordt je wakker en ga je harder werken, maar op een hongerige maag is het ook niet goed werken, en toch betaalt je baas je eten niet. Of, in elk geval niet direct, via je salaris wel natuurlijk. Maar je koffie kan toch ook van je salaris, en als dat niet kan krijg je te weinig betaald. Kortom, helemaal niet zo vanzelfsprekend.

In Nederland wel, het idee dat de baas gratis koffie levert is zo ingesleten dat er revoluties zouden uitbreken als het werd afgeschaft. En het heeft ook zeker een andere prettige functie. De koffiekamer of de plek rond het koffieapparaat is vaak een heel gezellige plek, waar mensen een kort praatje maken en roddels uitwisselen. Het heeft dus ook een sociale rol, die ik bij het op mijn kamer zelf koffie zetten wel mis.

Het is ook een heel egalitaire plek. Vaak zitten mensen in kantoren naar hierarchie verdeeld verspreid over kamers, gescheiden van mensen hoger of lager in de hierarchie. Maar iedereen komt samen rond het koffieapparaat. Bij het koffieapparaat kunnen de baas en de junior elkaar op gelijke voet aanspreken, of in elk geval een praatje maken. In Engeland bestaat zo'n plek ook wel: de pub waar je na je werk wat gaat drinken. Ook daar mengt iedereen, geholpen door alcohol. Maar seniore werknemers, mensen met kinderen, etc, doen daar toch vaak niet aan mee. Maar iedereen gaat naar het koffie of thee-apparaat.

Misschien zit daar wel een tot nu toe over het hoofd geziene kiem voor ons Hollandse overlegsysteem in. Het poldermodel, een uitvloeisel van wat politicologen consociationalism noemen, is gebaseerd op goed overleg tussen werkgevers en werknemers, tussen de elite met macht aan de top van de hierarchie, en de massa beneden in de hierarchie met de vinger op de stakings-knop. In Nederland lossen we dat vaak op met overleg, polderen, op gelijke voet tussen de baas en de werknemer. Die baas en werknemer moeten dan wel bereid zijn op gelijke voet met elkaar te praten, en misschien is de basis daarvoor welgelegd rond het koffiezetapparaat.

-

# Vraag aan wie het weet: is het gratis leveren van koffie aan werknemers in Nederland zelfs een wet, of alleen in CAO's vastgelegd, of puur gewoonte?

## Wat zijn de ervaringen van mensen wat betreft leveren van gratis koffie in andere landen?

Tweede herfst

15 oktober


31 oktober


6 november


15 november


gisteren

De Indian Summer in Sheffield is voorbij. Begin oktober zei de docent van mijn fotocursus dat 'de herfst het moiset seizoen is om te fotograferen omdat et altijd zo zonnig is met mooi licht.' Ik vond het apart, ik associeer herfst vooral met regen, wind, en diepgrijze luchten. Maar hij had gelijk, hier geen regen, maar prachtige stralende hemel met mooi licht op goudgeeloranjerode bomen. Sheffield's Indian Summer.
Maar nu is de tweede herfst aangebroken, die van regen, wolken en wind. Erg veel regent het nog altijd niet, maar het ziet er toch allemaal anders uit. En, de bladeren zijn van de bomen. De fotos hierboven zijn met mn mobiele telefoon gemaakt vanuit mn kantoorraam.

Week van het licht, of toch niet?

Afgelopen week was de week van het licht en vuur. Vorige week maandag was Guy Fawkes Day. Guy Fawkes was een Engelse katholiek die in 1605 met anderen samenzweerde om het door protestanten gedomineerde Engelse parlement op te blazen. Hun snode plannen werden ontdekt, Fawkes werd gepakt, uitgebreid gemarteld, en vervolgens opgehangen en gevierendeeld, allemaal in detail te zien in Madame Tussaud.
De Engelsen zijn daar nog altijd zo blij om dat ze elk jaar de dag dat hij gepakt werd vieren, ook wel bekend als 'Bonfire Night'. Traditioneel gebeurt dat door een pop - de 'Guy' - te verbranden op een vreugdevuur. Maar dat is tegenwoordig meer iets voor padvinders, de meeste mensen houden het bij vuurwerk. Veel vuurwerk, en niet alleen op Bonfire Night, maar de dagen ervoor ook.
Op maandag ging ik dus kijken, vanaf mijn heuvel, naar het vuurwerk, net als de hele buurt, gezellig op de heuvel. Het was mooi, er was vuurwerk, maar eerlijk gezegd viel het een beetje tegen, als je Amsterdam met nieuwjaar gewend bent. De reden is niet dat er weinig vuurwerk is. Of dat het niet mooi is (bijna alleen siervuurwerk, geen rotjes). Maar dat er geen duidelijk moment is waarop het wordt afgestoken. Ergens gedurende de avond, maar verspreid over vele uren. Nu ja, niet gezeurd.
Er leek een herkansing te zijn, want vrijdag was het Diwali, het Hindu 'Lichtjesfeest', dat ook wordt gevierd met vuurwerk, en lichtjes opgehangen op straat. Ik toog dus na werk naar de Indiase wijk van Sheffield, Burngreave. Maar ik kwam van een koude kermis thuis. Zoveel Indiers heeft Sheffield niet, maar 2 %, meer Pakistanen, Chinezen en Polen, en kennelijk niet genoeg Hindus om een straatfeest te organiseren. In Leicester, niet ver hiervandaan, is 20 % van de inwoners Hindu en ziet het er zo uit:

Daar had ik naar toe moeten gaan. In Sheffield was er wel een viering in de Hindu tempel, maar meer besloten. Er was licht in de tempel, maar dat was toch niet het licht waarvoor ik gekomen was.
Als klap op de vuurpijl (pun intended) van mijn licht-loze week viel donderdagavond om half 6 de electriciteit uit in de universiteit. Ik was nog aan het werk, en verloor uren nog niet opgeslagen werk. In het stikkedonker stommelden we naar buiten. En toen we vrijdagochtend terug kwamen, was de universiteit nog gesloten. Er bleek een brandje in een electriciteitsstation geweest te zijn, de hele campus was getroffen. Alles draaide op generators, en we hadden er misschien wel kunnen werken, maar de powers that be besloten dat ze geen idee hadden of het computersysteem, de brandalarmen en de veiligheidscamera's en alarmen het zouden houden, en dus werd de universiteit voor drie dagen, tot maandag, gesloten. Volgens een collega die hier al 25 jaar werkt is dit de eerste keer dat de electriciteit uitvalt.
Ik moest er wel wat om lachen, als een boer met kiespijn dan. In Santo Domingo ben ik het uitvallen van de electriciteit wel gewend geraakt. Daar is de (private) universiteit prima voorbereid, elke dag valt de electriciteit wel een keertje uit, en na een seconde of twee pakt een generator alles weer op. Geen probleem. Hier ligt meteen voor dagen alles plat. Het toont aan hoe enorm afhankelijk we zijn van altijd beschikbare electriciteit, en dat alles in het honderd loopt als dat wegvalt.

Reclame en geografische kennis

Mijn eerstejaars studenten moeten voor hun tutorial een essay schrijven over representaties van Groot-Britannie in reclame. Materiaal is niet moeilijk te vinden, en de meesten kwamen dan ook met mooie geijkte voorbeelden van nostalgische plaatjes van het Engelse platteland en contemporaine verbeeldingen van multiculti Britain. Maar behalve reclame over Britain zie ik ook veel reclame vóór Britain, dat wil zeggen oproepen om Britse produkten te kopen. Dat heb je in Nederland ook wel, maar hier kom je de Union Jack op voedsel als stempel van kennelijke kwaliteit toch nog veel vaker en meer ‘in-your-face’ tegen. Maar gelukkig is de Buy British campagne niet puur chauvinistisch, het sluit ook goed aan bij een hier daadwerkelijk sterk opkomend ecologisch bewustzijn en een streven de ‘carbon footprint’ van je lamslapje laag te houden.
Volop Britain dus in de reclame. Buitenlandse produkten moeten het met veel oppervakkigere stereotypen doen. Zo wordt de herkomst van onze eigen nationale trots Heineken in de nieuwste reclame hier teruggebracht tot een onderdeel van een amorf geheel dat het ‘Continent’ heet. Heineken is een 'Continental beer'. En de eerste associaties die de doorsnee Brit heeft met het Continent zijn zaken als ‘strand’, ‘zon’, ‘corruptie’, ‘mode’, ‘culinaire liflafjes’, ‘snorren’, ‘wijn’, 'verwijfde mannen die ondanks dat toch onze vrouwen versieren'. Kortom, het Continent ligt in Zuid-Frankrijk. En dus past bij een Continentaal produkt, wat Heineken kennelijk is, een Frans accent en ingewikkeld gedoe met kreeften, en de vrouw het hoofd op hol. Typisch Heineken, heerlijk helder, huh?



Biertje?

Maar de oppervlakkige kennis van Britten over het buitenland wordt natuurlijk gelukkig altijd nog ruim verslagen door de Amerikanen. Vergeleken met de VS is het VK altijd toch wel weer helemaal Europees. Hoewel je die vergelijking wel nodig hebt om dat te beseffen.
Ik heb nu via mijn satteliet Fox News, Dick Cheney’s favoriete zender. Het buitenlands nieuws daar gaat letterlijk als volgt, ik heb aantekeningen gemaakt:

“Now to Pakistan. Yes, it’s far away, and you probably think when we talk about what is happening in a foreign country like that: ‘What does it mean to me?’.

President Musharraf won the election, the opposition is protesting in the streets, Musharraf suspended the constitution, state of emergency, whawhablabla, why should I care?!
We’ll tell you. You should know that Pakistan is on the front line of the war on terror. Pakistan is a US ally, and we invest 2 billion dollar a year in Pakistan’s military. 2 billion of our tax money. So Musharraf was warned by the US not to suspend the constitution. But he did it anyway!
He says he is protecting the nation from Islamic extremists.
Also, with instability in the region you are going to see oil prices rising. That’s not good.
And Pakistan has nukes. You worry about Iran getting nukes? The last thing the US wants to see is an enemy Pakistan with nukes!
So, it’s helpful to see what we’re up against. After the break we’ll continue with the difficult situation Oprah Winfrey is in. Stay tuned…”

I kid you not.