Britannia waves the rules

Morgen is het weer donderdag, en zal zoals elke week het brandalarm getest worden. En in de paar maanden dat ik hier ben hebben we al twee brandoefeningen gehad waarbij we allemaal daadwerkelijk het gebouw moesten verlaten. Het is onderdeel van de enorm uitgebreide ‘health and safety’ regels hier. Die schrijven ook voor dat gangen overal ‘fire-doors’ moeten hebben die ten alle tijden gesloten moeten zijn. Iedereen die wel eens in Engeland geweest is zullen de eindeloze reeksen klapdeuren met opschrift ‘fire door keep shut’ bekend voorkomen.
Maar ‘health & safety’ gaat veel verder dan brandpreventie. Het stikt overal, vooral in publieke ruimtes, van de verordeningen, aanbevelingen, regels, en verboden om de gezondheid en veiligheid van mensen te waarborgen. Allemaal op bevelende toon gesteld. En, met waarschuwingen van gigantische boetes bij overtreding.
In landen als de VS waar de law de law is of Duitsland waar ordnung muss sein, zou de strengheid van de bevelen evenredig zijn aan hoe serieus de bevolking ze neemt. Maar Engeland is net als Nederland toch wat laconieker, wat slordiger, anarchistischer in dat soort dingen, en iedereen overtreedt voortdurend alle health & safety regels.
Het maakt de regels zelf en de manier waarop ze gepresenteerd worden niet minder panisch. Zo moeten onze scriptiestudenten een formulier van vier A4-tjes invullen waarin ze aangeven welke risico’s ze zullen lopen als ze op onderzoek gaan en – o jee! – de campus verlaten, en bijvoorbeeld gepensioneerden op de markt gaan interviewen. Mind you, dit zijn geen onnozele eerstejaars, maar volwassenen aan het eind van hun studie. Iedereen vult het netjes in, maar niemand neemt het serieus. Ook moet iedereen, niet zoals in Amsterdam één per gang, maar élke werknemer een EHBO-cursus doen. Tot nu toe ben ik er net zoals andere collega’s aan ontsnapt, en hoewel de oproepen de cursus te doen in verschrikkelijk dreigende tonen zijn gesteld, zegt iedereen me dat niemand het serieus neemt.
Maar waarom doen die verder zo pragmatische en nonchalante Britten dat, die strenge health & safety regels? Tijdens een van onze brandoefeningen, buiten wachtend, had ik een discussie daarover met collega' s. De Britse collega zei meteen: ‘het is de Amerikaanse suing culture die we hier ook krijgen’. Als je je niet indekt word je aangeklaagd als er iets ook maar een beetje mis gaat. Dat was ook mijn aanvankelijke idee. Maar een Amerikaanse collega bracht daar terecht tegenin dat in de VS helemaal niet zoveel brandoefeningen of veiligheidsvoorschriften bestaan. Wel waarshuwingen je kat niet in de magnetron te doen en zo, meer een calculerende vermijding van potentiele claims. En vooral gericht op de consument, niet werknemers. Niet de in de kern daadwerkelijke zorg voor werknemers en anderen waar je verantwoordelijk voor bent van de Britse health & safety regels. Volgens de Amerikaanse was het allemaal ‘de Britse nannystate’, socialisme en zo, betutteling en bureaucratie. De overheid en de vakbonden die je met regels bombarderen.
Maar ho eens even, in Nederland en de rest van Europa hebben we minstens evenveel overheidsbetutteling als in het VK, maar niet zo’n health & safety paranoia. Mijn persoonlijke theorie is dat het voortkomt uit de Britse geschiedenis van uitbuiting van (industrie-)werknemers, waarbij mijnwerkers met een lampje, en aan een roestige ketting de mijnen in werden gestuurd, en kinderen van vijf in katoenfabrieken de vingers werd afgerukt door onveilige machines . Zulke omstandigheden maakten van veiligheidsregels voor werknemers een speciaal strijdpunt voor bonden, politieke partijen en anderen. Vandaar die extra aandacht voor health & safety die ons buitenlanders paniekerig aandoet. Dat is mijn theorie, en ik vind hem beter dan de andere twee verklaringen, maar meer onderzoek is nodig....