Engels Eten

Met michelin-sterren verzamelende Gordon Ramsays en Heston Blumenthals, en dagelijks reeksen kookprogrammas op TV, is Engeland het nieuwe gastronomische mekka van de wereld. Dat hoor en lees je regelmatig, en met een wel heel oppervlakkige blik zou je het nog geloven ook. Ik mag graag kijken naar programma's als The Restaurant, Masterchef, en Great British Menu. En aan de hoeveelheid van dergelijke programma's te zien zijn ze erg populair. De kwaliteitskranten hebben wekelijkse food-bijlages en oude stoffige pubs omgebouwd tot 'gastro-pub' verroveren Engeland. Maar, dat alles is maar een dun vernislaagje; eten in Engeland is nog altijd weinig verfijnd. Misschien dat restaurant-recencenten in een wereldje in centraal Londen leven waar het mogelijk is hosannah te roepen over de Britse gastronomie, maar in de rest van het land is het een stuk treuriger.
In restaurants zijn de namen van gerechten veelbelovend, net zoals de recensies in lokale suffertjes, maar als je er daadwerkelijk gaat eten blijkt dat de gemiddelde Brit toch nog vooral veel vet, saus en gesmolten kaas wil, met grote glazen bier of wijn. Met het economisch herstel van Sheffield de laatste vijf tot tien jaar heb je een constant groeiende overdaad aan restaurants, maar het aantal plekken waar echt goed gekookt wordt valt zwaar tegen. Voor elk redelijke restaurant heb je er vijf met een ambitieus concept, gelikte marketing, en veelbelovende menukaart, maar teleurtellende borden voedsel die alleen met een scheut vet en alcohol gered kunnen worden.
Het is ook niet ver van hier, in Rotherham, dat Jamie Oliver langskwam op een school (met de opwekkende naam Rawmarsh Comprehensive) om de schoolmaaltijden gezond te maken. De moeders van de obese koters konden al dat hippe gezonde groenten-gedoe niet waarderen en voerden hun kinderen patat, hamburgers en fish&chips door het hek van de school.
Het is makkelijk hierom te lachen (en terecht), en om het af te doen als domheid en onwetendheid, maar je moet het eerder lezen als een actief protest van de arbeidersklasse (en als je het over een 'comprehensive' (staatsschool) in Rotherham hebt heb je het over armoede en problemen) tegen vertegenwoordigers van de culturele elite die ze vertellen wat ze moeten eten, wat ze lekker moeten vinden, en hoe ze zich moeten gedragen; het opdringen van culturele gebruiken geassocieerd met de hogere middenklasse zonder dat ze de economische mogelijkheden krijgen die horen bij diezelfde hogere middenklasse. Jamie Oliver als een 21e- eeuwse Marie-Antoinette die het gepeupel aanspoort toch vooral cake te eten. Hij zal het niet zo bedoeld hebben. Maar als een snelle jongen in merkkleding, met stijlvol halflang haar en in een grote auto moeders in Rotherham komt vertellen dat ze hun kinderen courgette en tofu moeten voeren is dat wel hoe het over komt. Want lekker, gezond, goed gekookt eten (liever geen courgette met tofu alsjeblieft) is iets voor de elite. Een appel kost drie keer zo veel als een worstje.
Nee, geloven in een Britse culinaire renaissance is met oogkleppen op kijken naar de groep mensen die het beeld op televisie, en op plekken waar programmamakers komen, bepaalt en jezelf voor de gek houden.
Maar ja, je moet zelf ook wat. En wat ze wel goed doen, beter dan Nederland in elk geval, is de traditie van de warme zondagse lunch met de hele familie, een Sunday roast. Samen met de dikke stapel zondagskranten en een mooi wandelgebied voor de deur, een vast recept voor een glorieuze zondag. Afgelopen weekend waren mijn ouders op bezoek, een goede gelegenheid om naar een ouderwetse pub in de Peaks te rijden om aan te schuiven bij een prima huisgekookte venison-pie, met gooseberry crumble toe.

PS. Kijk eens aan, ik schrijf een stuk en The Guardian volgt :). Hier een uitstekend artikel van Felicity Lawrence uit The Guardian van vandaag over eten en sociale klasse in het VK naar aanleiding van een documentaireserie van Jamie Oliver: http://www.guardian.co.uk/lifeandstyle/2008/oct/01/foodanddrink.oliver

PPS. De link naar de video over door het schoolhek patat-voerende moeders doet het bij mij wel, misschien is hij alleen vanuit het VK te zien. Hier in elk geval de link van het bijbehorende BBC-artikel: http://news.bbc.co.uk/1/hi/england/south_yorkshire/5349392.stm